Het kabinet gaat namens Nederland excuses aanbieden voor de slavernijhandel. Er komt geen financiële compensatie voor de nazaten van tot slaaf gemaakten voor de schade uit het verleden. Er komt wel een speciaal fonds met 200 miljoen euro waaruit projecten worden bekostigd voor meer bewustwording van de Nederlandse slavernijhandel. Het ligt voor de hand dat de Molukkers de volgende groep zijn waaraan excuses wordt aangeboden. Uit een eerdere peiling van MOZA blijkt echter dat er volgens Molukkers eerst een aantal zaken geregeld moet worden, voordat er over een excuses gesproken kan worden.

‘Geen excuses voor slavernijhandel’

In februari 2021 zei premier Rutte nog dat het kabinet geen excuses aanbiedt aan de nabestaanden van slaven uit Suriname, de Antillen of Indonesië, vanwege het tot slaaf maken van hun voorouders. “Het risico is dat een debat hierover juist de tegenstellingen in Nederland aanjaagt,” aldus Rutte

Daarna boden de steden Utrecht, Amsterdam en Rotterdam zelfstandig excuses aan voor het slavernijverleden van hun stad, evenals de Nederlandsche Bank.

Rutte: het kabinet gaat excuses maken

Een excuses leek de afgelopen maand juist wél dichtbij. Het kabinet gaat binnenkort daadwerkelijk namens Nederland excuses aanbieden voor de slavernijhandel. Het hing de afgelopen maanden al langer in de lucht dat de regering verontschuldigingen zou gaan aanbieden. Een meerderheid van de Tweede Kamer drong daar onlangs ook op aan.

‘Kom met een inhoudelijke pakket en niet enkel excuses’

Nationale Reparatie Commissie Suriname (NRCS) en Nationaal Comité Herdenking Slavernijverleden meldden eerder dat zij meer verwachten als het gaat om een eventueel excuses van Nederland voor het eigen slavernijverleden in Suriname. De organisaties willen dat een eventueel excuses voor het slavernijverleden beter moet worden voorbereid en ook duidelijk moet zijn aan wie er precies excuses wordt gemaakt. "Ze hebben nog steeds onvoldoende door hoe diep de pijn zit in Suriname en in hoeverre het slavernijverleden nog steeds doorwerkt."

De koning

Koning Willem-Alexander hintte op Prinsjesdag al op een excuses voor de Nederlandse slavernijhandel. Hij zei dat de regering al eerder excuses heeft aangeboden voor het optreden van de Nederlandse regering tijdens de jodenvervolging en het extreme geweld van Nederland tijdens de dekolonisatieperiode in Indonesië.

Geen financiële compensatie, wel fonds voor bewustwording

Het betekent niet dat er directe financiële compensatie komt voor de nazaten van tot slaaf gemaakten voor de schade uit het verleden. Wel wordt er 200 miljoen euro uitgetrokken voor een fonds waaruit projecten worden betaald voor een betere bewustwording van ons slavernijverleden. Het kabinet maakt ook 27 miljoen euro vrij voor een museum over slavernij. Maar verder is er nog vooral veel onduidelijk.

“Op weg naar de herdenking van 150 jaar afschaffing van de slavernij in 2023 is er opnieuw aanleiding onszelf rekenschap te geven van ook dit deel van onze geschiedenis””

— Koning Willem-Alexander op Prinsjesdag 2022

Meningen verdeeld over excuses voor Molukkers: eerst een pakket met maatregelen

Gezien de turbulente gedeelde geschiedenis van Nederland en de Molukken ligt het voor de hand dat het kabinet zich ook buigt over de rol van Nederland en de geschiedenis van de Molukken een mogelijk excuses. Uit een eerdere peiling van MOZA blijkt dat er volgens Molukkers eerst een aantal zaken geregeld moet worden, zoals duidelijkheid over de toekomst van de Molukse wijken, mensenrechten op de Molukken en facilitering van Molukse initiatieven (zoals Molukse stichtingsgebouwen).

Een kleiner deel wil een excuses voor het koloniale verleden, een nog kleiner deel vindt dat het daarvoor al te laat is. Het kleinste deel nu excuses als gebaar voor de 1e generatie die in Nederland aankwam daadwerkelijk zitten.