Factcheck: weigering van salaris en pensioen KNIL-militairen zit vol gejok
In een ouderwets staaltje bekrompenheid kregen de weduwen van overleden Indische en Molukse KNIL-militairen wederom het salaris en pensioen niet uitgekeerd dat hun echtgenoten hebben opgebouwd. Geen meerderheid in de Tweede Kamer. Nederlandse media, zoals de NOS, nemen het gejok van staatssecretaris een-op-een over. De factchecks van alle punten die de NOS opschreef van het gejok van Van Ooijen.
‘Geen loon voor hun werk’
Volgens de NOS gaat het om loon dat de KNIL-militairen zouden krijgen voor hun werk. Dat is fout. We hebben het over erbarmelijke omstandigheden waarbij KNIL-militairen krijgsgevangen waren. In dezelfde Tweede Wereldoorlog als die van de Joden. Sterker nog: de Tweede Wereldoorlog duurde in voormalig Nederlands-Indië een paar maanden langer en de ‘inheemse’ soldaten meldden zich na de bevrijding massaal aan om weer te dienen in het koloniale leger. De Joden werden via doorvoerkampen en op valse voorwendselen afgevoerd naar concentratiekampen. Onze opa’s waren krijgsgevangen in een Japans kamp. Benoem de zaken zoals ze waren.
‘Backpay kan onvrede niet wegnemen’
Ja, er is geen meerderheid voor een backpay-voorstel voor de weduwen van indische en Molukse KNIL-militairen. Maar een Tweede Kamer bepaalt niet of iets voldoende is om onvrede weg te nemen.
De regering negeert al 78 jaar lang een groep militairen die voor de Nederlandse vlag heeft gevochten. Om vervolgens te bepalen wat goed voor hen en hun nabestaanden is, dát is pas koloniaal. Een aantal maanden geleden wist zelfs chatbot GPT te vertellen dat herstelbetalingen een vorm van genoegdoening zijn.
‘Er was ook al een regeling in 2015’
In 2015 kregen militairen en ambtenaren inderdaad al een tegemoetkoming. Maar je moet wel even inlezen. Uit de evaluatie van die regeling blijkt dat de regeling technisch goed was uitgevoerd, maar er was wel degelijk veel onvrede over de voorwaarden en bewijslast. De meeste militairen waren niet meer in leven. Sterker nog: het budget kon zelfs niet eens volledig uitgekeerd worden en is geparkeerd op een bankrekening van het Ministerie van VWS. Alsof je jouw collega’s trakteert op taart op jouw thuiswerkdag. Praatjesmaker.
‘Buitengewoon ingewikkeld om uit te voeren’
Niet waar. Staatssecretaris Van Ooijen noemt het een verdrietig boodschap voor de gemeenschap, omdat de regeling buitengewoon ingewikkeld is. Eerder zei de CU-voorman nog dat een regeling technisch uitvoerbaar was, maar een regeling simpelweg te duur is. Daarbij legt hij de bal - wellicht terecht - bij de Kamer, omdat kamerleden zich in eerste instantie ook niet specifiek hebben uitgesproken om miljarden uit te keren. Uit onderzoek van MOZA blijkt dat een miljardenschuld voor achterstallig salaris en pensioen nu is weggemoffeld voor enkele miljoenen. Over ingewikkeld gesproken.
‘Meer doen op collectief niveau’
Niet waar. In december 2022 heeft de Molukse gemeenschap via een Kamerbrief een wazig excuses ontvangen voor de barre opvang in Nederland. Een excuses dat totaal niet is geland, omdat je dit soort soort kwesties niet per brief aan de Tweede Kamer afhandelt.
Vrij snel daar is er postuum excuses gemaakt voor slavernij in de Oost met vooral veel onduidelijkheid, wordt de Molukse gemeenschap door ambtenaren onder de Indische gemeenschap geschaard en blijft het vanuit de landelijke overheid angstvallig stil als het gaat om de Molukse grafrechten. Vanuit Moluks perspectief is er sprake van collectief falen. De honden lusten hier geen brood van. Achter de schermen spreken de ambtenaren regelmatig met organisaties - zoals Pelita en het Moluks Historisch Museum - en individuen, maar is het volstrekt onduidelijk welke zeggenschap zij hebben of binding met de besproken thema’s.
‘In gesprek gaan met indische en Molukse gemeenschap’
Dat is opvallend en bizar tegelijkertijd. Volgens de ambtenaren van Algemene Zaken en VWS is het altijd buitengewoon lastig om met vertegenwoordigers uit de Molukse gemeenschap te spreken, omdat die te divers zou zijn. Het gesprek met Rutte en Van Ooijen - bijna een jaar geleden - vond daarom ook plaats met Molukkers op persoonlijke titel. Geen idee wat Van Ooijen hier dan ook mee bedoelt.
Verschillende mensen meldden zich regelmatig bij MOZA over gesprekken die zij voeren met ambtenaren, meestal nadat ze daar achteraf een nasmaak een hebben overgehouden.
‘Investeren in cultuur sensitieve zorg’
Bijvoorbeeld door extra cultuur-sensitieve zorg in te kopen voor verpleeghuizen waar veel mensen wonen met een Indische of Molukse achtergrond. Daar is de koloniale kaart weer: wij gaan u vertellen wat goed voor u is. Het heet trouwens contextgebonden zorg. En een van de bekendere instellingen maakte vorig week nog bekend te gaan sluiten.
‘Staatssecretaris denkt aan oprichten van een monument voor KNIL-militairen en het vergroten van de kennis daarover’
Ook dit is weer bizar. Er wordt hard gewerkt aan een landelijk monument in Rotterdam dat de grootschalige aankomsten van Molukse KNIL-militairen markeert. Zowel de regering als de gemeente Rotterdam leveren daar juist geen substantiële financiële bijdrage aan.
Uit onderzoek van MOZA blijkt dat de ambtenaren van VWS wel degelijk op de hoogte zijn van de voorbereidingen van dit monument en bekend zijn met de organisatie erachter. Wellicht moet de staatssecretaris vooral eerst zelf op cursus om zijn kennis te vergroten. Vooralsnog verdient hij een dikke onvoldoende.
