‘Nieuw voorstel backpayregeling raakt mogelijk ook honderden Molukse weduwen’
Veteranen kregen over de periode van Japanse bezetting over voormalig Nederlands-Indië geen salaris uitgekeerd. Daar hadden zij wel recht op. Dit geldt ook voor Molukse KNIL-militairen. In 2015 kwam de backpayregeling waar veel onvrede over was, en terecht. Er komt mogelijk toch een regeling waardoor weduwen ook een eenmalige uitkering krijgen. Mogelijk komen circa 800 Molukse weduwen die in 2015 nog leefden (of hun nabestaanden) in aanmerking. Er is nog veel onduidelijkheid over de regeling. Voor de kerst komt staatssecretaris Van Ooijen met een voorstel.
Geen salaris gedurende periode bezetting: 1942 - 1945
Mensen die voor het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL) of het Nederlands-Indisch Gouvernement werkten, werden tussen 1942-1945 door de Japanse krijgsmacht geïnterneerd. De Nederlandse regering zette in 2015 een uitkeringsregeling op voor deze groep: de ‘backpay’ regeling.
Onvrede over complexe backpayregeling
Er was veel onvrede over deze regeling, en terecht. Een samenvatting van de onvrede:
De regeling kwam pas na 70 jaar, veel veteranen leefden al niet meer op 15 augustus 2015
Weduwen en nabestaanden die nog wel leefden kwamen niet in aanmerking
Alle rechthebbenden hadden recht op hetzelfde bedrag. Er werd geen onderzoek gedaan naar de precieze periode en de weging daarvan.
Een schamele 600 aanvragen werden toegekend. Slechts een handjevol Molukse militairen kwam hierdoor in aanmerking voor deze eenmalige uitkering.
‘Onderzoek backpay voor weduwen’
Kamerlid Van Gerven (SP) diende in 2020 een motie in waarin hij verzocht om een onderzoek naar de haalbaarheid en uitvoerbaarheid van een financiële regeling voor weduwen van inmiddels overleden veteranen. Daarna werd het lang stil.
Regeling voor weduwen komt voor de kerst
Staatssecretaris Van Ooijen liet vorige week aan de Kamer weten nog vóór de kerst met een voorstel te komen. Het debat over oorlogsgetroffenen van 17 november 2022 is hierdoor uitgesteld. Er is nog veel onduidelijkheid over de regeling, maar adviesbureau Andersson Elffers Felix heeft in opdracht van het Ministerie van VWS al scenario’s onderzocht om weduwen ook een uitkering te geven.
Onduidelijkheid over regeling: hoogte bedrag, moment van leven en wanneer getrouwd zijn
Belangrijke overwegingen zijn de peildatums van in leven zijn en getrouwd zijn. Deze data hebben een groot effect op het bereik van de regeling. Andersson Elffers Felix noemt bijvoorbeeld scenario’s waarin een weduwe vanaf 1955, ooit getrouwd was met een veteraan (inclusief gescheiden) of nog getrouwd op het moment dat de veteraan overleed. Er is ook nog niks bekend over de hoogte van de eenmalige uitkering.
Mogelijk 800 Molukse weduwen komen in aanmerking
Het ligt in de lijn der verwachting dat de weduwen die in 2015 niet in aanmerking komen, nu alsnog in aanmerking komen. Het is onduidelijk of de uitkering naar de nabestaanden gaat als de weduwe inmiddels ook al is overleden. Uit het jaarverslag van Stichting Administratie Indische Pensioenen (SAIP) - die verantwoordelijk is voor de Rietkerk-penning - blijkt dat er in 2015 slechts 797 Rietkerk-uitkeringen zijn gedaan aan veteranen én weduwen. Op papier zou deze groep dus in alsnog in aanmerking komen voor een eenmalige uitkering.
Geen inbreng vanuit Molukse gemeenschap
Andersson Elffers Felix rekent op basis van peiljaar 2015 op circa 1.700 extra uitkeringen, waaronder dus een kleine 800 Molukse aanvragen. Volgens Andersson Elffers Felix is er met vertegenwoordigers van de Molulkse gemeenschap gesproken.
“‘Vertegenwoordigers van de Indisch-Molukse gemeenschap zijn op meerdere manieren bij dit onderzoek betrokken geweest,’ ”
Naast het Ministerie VWS ging het om de SocialeVerzekeringsbank (SVB), Commissie van Advies van de backpayregeling uit 2015, Indisch Platform, Pelita, Indisch Platform 2.0, Federatie Indische-Nederlanders, SAIP, Expert op het gebied van de Basisregistratie Personen (BRP).
