Joenoes Polnaija: ‘Het is belangrijk dat wij leren onze eigen verhalen te vertellen. De tijd is nu’

Logo’s: © Diego Pesiwarissa (bewerkt door MOZA)

Op sociale media zagen we een crowdfunding voorbijkomen voor een korte film genaamd Ami meije kwete beluke. MOZA-hoofdredacteur Kaja Sariwating stelde wat vragen aan acteur en theatermaker Joenoes Polnaija over dit project: over de film, de New Wave Molukse jongeren en dat we als Molukkers leren om zelf onze verhalen te vertellen.

Hey Joenoes. First things first. Waar staat de naam van jullie project voor?

‘Ami meije kwete beluke is bahasa Alune, de taal van ons volk uit de bergen van Seram. Het betekent ‘wij zijn de nieuwe generatie’.

Je bent een crowdfunding gestart. Hoe staat het daarmee?

‘We hebben in korte tijd een kleine €4.000 opgehaald. Iedereen bedankt voor de donaties. Te gek dat mensen ons project supporten. Semangat!’

Maar vertel, waarom dit project?

‘De documentaire van Coen Verbraak zou gaan over 70 jaar Molukkers in Nederland. Althans, dat zou je verwachten. De documentaire stopte bij de jaren 70’ en benadrukte het verdriet, pijn, leed, drama van de Molukse acties. Maar hoe zit het nou met de Molukkers van nu? Waarom zien we niks van de nieuwe generatie? Of verhalen over wat ons als gemeenschap bezighoudt en hoe we de eigen geschiedenis nog steeds meedragen en daarmee dealen. Toen is het idee om ons verhaal te vertellen ontstaan.’

Je hebt het over een verhaal. Maar het gaat toch om een film?

‘In eerste instantie was het idee om een theatervoorstelling te maken voor én door Molukse jongeren. Door de lockdown werd het lastig om het theater in te gaan. Ondertussen geloofden ook een paar jongens in dit project die veel ervaring hebben met het maken van film. Samen met Morris, Rob en Joris wil ik nog steeds dat verhaal vertellen, maar nu via film.’

Welk verhaal wil je met Ami meije kwete beluke precies laten zien?

‘We willen laten zien wie wij (als Molukkers, red.) zijn. Weten wie je bent. En wat je kan doen om te zijn wie je wil zijn. Want waar begint zo’n zoektocht? En hoe doe je dat als je beperkte bronnen hebt?’

En bronnen die een verhaal vertellen waaraan je niet kan spiegelen?

‘Precies, tot de dag van vandaag zijn beschikbare bronnen overwegend stereotyperend of vanuit het Nederlandse perspectief geschreven. Dat doet wat met je eigenwaarde. Ik ben niet tegen geschiedenisboeken, maar kinderen leren op school nog steeds over de Gouden Eeuw en over het leed van de Molukkers. Het is tijd dat wij als Molukkers nu zelf onze eigen verhalen leren vertellen.’

Waarom is deze film juist nu zo nodig?

‘Het is uniek omdat de volledige film door Molukkers van de nieuwe generatie wordt gemaakt. Het geeft ook een positieve boost aan hoe wij kijken naar onszelf. Maar het belangrijkste is dat wij leren onze eigen verhalen te vertellen. De tijd is nu.’

Kan je nog iets meer zeggen over wat we gaan zien in de korte film?

‘Veel diaspora hebben een zoektocht. Deze zoektocht brengen we onder de aandacht. We gaan ‘terug naar het begin’ van onze identiteit. In onze film gaan we in een sneltreinvaart langs historische momenten, dus óók de stereotypen en door-de-witte-overwinnaar-geschreven verhalen om dan eindelijk de reis naar binnen toe te maken. Maar dat je Molukker bent, dat zit in je. Dat delen we allemaal en verbindt ons.’

“Niet afwachten of hopend dat een ander het voor ons doet en vervolgens teleurgesteld raken als het niet gebeurd zoals we hadden gewild. We doen het zelf. We kunnen het zelf. We willen het zelf.’”

Welke ontwikkelingen zie jij in de Molukse samenleving als het gaat om die verbondenheid?

‘Tijdens de lockdown vonden Molukse jongeren elkaar op Clubhouse. Je raakt al snel opgeslokt door de snelheid van het leven. Opeens was er tijd voor bezinning. Molukse jongeren uit verschillende delen van het land leerden elkaar kennen door met elkaar in gesprek te gaan. Hoe los we ook van elkaar leefden vóór de lockdown, werd er tijdens de lockdown duidelijk dat we tegen dezelfde problematiek en vraagstukken aanliepen. Vanuit de gesprekken ontstonden nieuwe vriendschappen en samenwerkingen.’

Maakt dat je trots?

‘Jazeker. Als we nu om ons heen kijken kan je niet anders. We kunnen genieten van verschillende Molukse kunstwerken. Maar ook exposities, podcasts, muziek en evenementen. Dat was het begin van de New Wave Molukse jongeren. En we zijn nog lang niet klaar.’

Waar hoop je op als resultaat met de film?

‘Ik heb het al eerder genoemd, maar vooral een positieve boost voor ons zelfbeeld. Dat kunnen we wel gebruiken, vind ik. Ik hoop dat dit mensen activeert om het roer om te gooien, anders te denken en anders naar dingen te kijken. Dat het mensen activeert om de verandering te zijn die we graag zien in de wereld. En ik zeg bewust mensen. Deze zoektocht is niet alleen iets van Molukkers. Dit is iets van de mens in het algemeen.’

Je bent heel openhartig geweest. Wil je verder nog iets kwijt?

‘We hebben zoveel professionals in onze generatie, die moeten we alleen nog bundelen. Niet afwachten of hopend dat een ander het voor ons doet en vervolgens teleurgesteld raken als het niet gebeurd zoals we hadden gewild. We doen het zelf. We kunnen het zelf. We willen het zelf. De tijd, die is nu.’

---

Meer info

Joenoes Polnaija is acteur en theatermaker. De familie Polnaija komt uit Booi (Saparua). De familienaam van zijn moeder, Lumulisanaij, komt uit Buria op Seram.

Samen met Molukse filmmakers zoekt Joenoes fondsen en giften om een korte film te maken over de Molukse identiteit en je verbondenheid met de Molukker die je bent.

Via deze link kan je een kleine donatie geven. Volg Joenoes en ontwikkelingen over zijn film via zijn Instagram of volg Ami kweije mete beluke.