Inwoners Chagos bezorgd over behoud eigen cultuur na overdracht Britse kolonie aan Mauritius
Het Verenigd Koninkrijk heeft na decennialange onderhandelingen aangekondigd dat het afstand doet van de Chagos-eilanden, een strategisch gelegen archipel in de Indische Oceaan, en deze overdraagt aan Mauritius. Deze historische beslissing markeert het einde van de Britse aanspraken op de eilanden, die al sinds de jaren '60 het onderwerp zijn van internationaal diplomatiek debat. De bewoners van de Chagos-eilanden zijn zelf juist bang voor het verdwijnen van hun eigen cultuur.
Druk van de Verenigde Naties
De Verenigde Naties en verschillende Afrikaanse landen roepen al tientallen jaren om de eilanden terug te geven aan Mauritius, nadat de oorspronkelijke bewoners in de jaren '60 en '70 werden verdreven voor de bouw van een militaire basis op Diego Garcia. Hier ligt onder andere een Amerikaanse basis, die tijdens de Koude Oorlog uitermate geschikt was om de Sovjet-Unie in de gaten te houden. De Chagos-eilanden worden nu overgedragen aan het nabijgelegen Mauritius.
Chagossianen protesteren regelmatig tegen hun uitsluiting van de onderhandelingen om de soevereiniteit over de eilanden aan Mauritius over te dragen. Foto: Shutterstock
Bewoners Chagos-eilanden boos
Mauritius heeft een multiculturele samenleving met invloeden van Indiase, Afrikaanse, Chinese en Europese gemeenschappen, waardoor de cultuur veel diverser en globaler is. De cultuur van de Chagos-eilanden verschilt op enkele belangrijke punten van die van Mauritius, ondanks de geografische nabijheid. Dit komt doordat de huidige bewoners van de Chagos-eilanden door de Britten daarheen zijn gedeporteerd. De Chagossianen leefden eeuwenlang geïsoleerd op de Chagos-eilanden, wat resulteerde in een unieke cultuur die minder beïnvloed werd door de buitenwereld dan Mauritius, dat een diverse mix van etniciteiten en culturen herbergt. De Chagossianen hebben hun eigen creoolse taal, veelal afgeleid van de Franse taal, evenals specifieke muziek- en dansvormen zoals sega tambour. Chagossianen beschouwen zichzelf ook als een aparte gemeenschap met een diepe connectie met hun eilanden, vooral door hun gedwongen ballingschap naar landen zoals het Verenigd Koninkrijk. Deze ontworteling heeft hun culturele identiteit gedefinieerd als een hechte gemeenschap.
Referendum
De afgelopen week gingen Chagossianen de Britse straten op om te protesteren. Ze willen betrokken worden bij de onderhandelingen om de soevereiniteit over de eilanden aan Mauritius over te dragen. In 2002 was er bijvoorbeeld wel een referendum om de soevereiniteit van Gibraltar te delen tussen Spanje en het Verenigd Koninkrijk. Het resultaat was een verwerping van het voorstel. Gibraltar is tot op heden nog steeds Brits overzees gebied.
Raakvlakken Zuid-Molukken
Voor de Molukse gemeenschap in Nederland zijn er opvallende parallellen te trekken tussen de situatie van de Chagossianen en hun eigen geschiedenis. In 1950 riep de Molukse gemeenschap de Republiek der Zuid-Molukken (RMS) uit, in een poging onafhankelijk te worden van Indonesië na het einde van de Nederlandse koloniale periode. De RMS werd wereldwijd echter nooit erkend. Hun streven naar zelfbeschikking en onafhankelijkheid, net als dat van de Chagossianen, wordt vaak doorkruist door politieke belangen en naties die de controle over strategische gebieden willen behouden.
Laatste kolonies
Enkele van de laatste kolonies die nog steeds onder controle staan van westerse landen zijn:
Franse overzeese gebieden, zoals Nieuw-Caledonië, Frans-Polynesië en Réunion.
Britse overzeese gebieden: zoals Gibraltar, de Falklandeilanden, Bermuda, de Kaaimaneilanden en de Britse Maagdeneilanden.
Nederlandse bijzondere gemeenten: Bonaire, Sint Eustatius, en Saba.
Spaanse enclaves: Ceuta en Melilla (Noord-Afrika).
Deze gebieden hebben vaak enige mate van autonomie en zijn op papier geen kolonie meer, maar zijn nog altijd officieel verbonden aan hun Westerse moederlanden. Toch is het teruggeven van het gezag aan de oorspronkelijke bewoners zo gemakkelijk niet. In 2018 gaf bij het Nieuw-Caledonisch onafhankelijkheidsreferendum een meerderheid van de inwoners aan zich niet te willen afscheiden van Frankrijk. Ook Nederland heeft een bijzondere relatie met Bonaire, Sint Eustatius en Saba. Het zijn bijzondere gemeenten en hebben een aparte status binnen Nederland.
Voor deze bijzondere gemeenten wordt bijvoorbeeld specifiek wetgeving gemaakt. De Tweede Kamer controleert de regering en maakt nieuwe wetten, die ook voor de inwoners van Caribisch Nederland van belang zijn. Daarom mogen inwoners in de Nederlandse bijzondere gemeenten óók stemmen voor de Tweede Kamerverkiezingen in Nederland.
