Adviesorgaan adviseert over teruggave koloniale roofkunst. Wat gebeurt er met Molukse objecten?
Nederland wil op een andere manier omgaan met de koloniale collecties: geroofde koloniale goederen moeten teruggegeven worden. Een speciale commissie adviseert hierover nadat een land een aanvraag indient. Het gaat vooral om objecten die nu in Nederlandse musea zijn te zien. Uit de berichtgeving blijkt dat enkel landen een verzoek kunnen indienen, maar bijvoorbeeld niet nabestaanden van de rechtmatige eigenaar, dorpen of (regionale) musea. Deze commissie behandeld vanaf dit najaar de eerste verzoeken.
Teruggeven van roofkunst
Tijdens de koloniale geschiedenis was sprake van ongelijke machtsverhoudingen. Veel cultuurgoederen, zoals beelden, meubels, textiel, zijn zonder toestemming van de eigenaar of op dubieuze wijze mee naar Nederland genomen. Nederland wil nu op een andere manier omgaan met de koloniale collecties en geroofde koloniale goederen teruggeven. Een goede ontwikkeling, zou je zeggen.
Land van herkomst
‘Landen van herkomst’ kunnen een verzoek voor teruggave indienen. Dit ligt gevoelig, omdat landen die nu in aanmerking zouden komen gedurende de koloniale periode juist door toedoen van Nederland geen zelfstandige landen waren.
Onduidelijkheid over Molukse roofkunst
Uit de berichtgeving blijkt dat enkel landen een verzoek kunnen indienen, maar bijvoorbeeld niet de nabestaanden van de rechtmatige eigenaar, dorpen of (regionale) musea. Waarschijnlijk gaat het ook uitsluitend om door Nederland erkende landen.
“Op papier betekent dit dat Indonesië bepaalt wat er met roofkunst uit de Molukken en West-Papoea gebeurt en deze objecten niet teruggaan naar de gemeenschappen waar het ooit onrechtmatig is weggehaald.”
Samenwerking met musea en ‘landen van herkomst’
Volgens Rijksoverheid is voor teruggave ‘een constructieve samenwerking met de landen van herkomst essentieel. Daarom gaan onder meer medewerkers van musea en onderzoekers met elkaar in gesprek over de herkomst van objecten en museale samenwerking. Hier is ook veel geld mee gemoeid:
Voor deze ondersteuning van het herkomstonderzoek en de beoordeling van teruggaveverzoeken is 1,4 miljoen euro beschikbaar voor 2022
Voor internationale samenwerking en kennisuitwisseling stelt het ministerie van Buitenlandse Zaken 1 miljoen euro per jaar beschikbaar.
Commissie opgericht
Een commissie behandeld vanaf dit najaar verzoeken tot teruggave van koloniale roofkunst. Deze commissie is hier ook speciaal voor opgericht. De leden van de commissie zijn nog onbekend. Wel is bekend dat Lilian Gonçalves – Ho Kang You is gevraagd als voorzitter. Zij was eerder voorzitter van de commissie die advies uitbracht over het beleid over koloniale collecties.
