Dit artikel is mede mogelijk gemaakt door het Stedelijk Museum Amsterdam
© Alle foto’s Kaja Sariwating/MOZA

Het Stedelijk Museum Amsterdam nodigde MOZA uit voor het programma Meet the Masters met onder andere een Gallery Talk van Hatutamelen. In dit artikel beschrijf ik vijf dingen die ik heb geleerd door mijn bezoek aan When Things Are Beings over kunst en mijzelf.

1. Ga op een moment dat de maker vertelt

Een audiotour is soms heel nuttig. Op je eigen houtje kan je door het museum dwalen en kies je zelf over welke werken je iets te weten wilt komen. En ja, zo kom je daadwerkelijk meer te weten over makers en kunst van bijvoorbeeld 200 jaar geleden. Zo’n audiotour kan alleen je vragen niet beantwoorden. De Gallery Talk van Hatutamelen voegde zoveel meer waarde toe aan mijn bezoek. De Salawaku spreekt iedere Molukker aan, maar het werk komt tot leven door de visie van de maker en de dankbaarheid die het uitstraalt. Een paar meter van mij vandaan.

2. Lees de bordjes vooral niet (meteen)

Het is altijd heel verleidelijk om naar bordjes met informatie in de museumzaal te zoeken, maar soms is de bordjes overslaan toch echt een beter plan. Mijn museumbezoek dit weekend begon bij de Salawaku. Het gevoel van dat kunstwerk begrijp ik heel goed. Althans, de associaties die ik er zelf mee heb en waarde die ik er zelf aan geef. Dat hielp mij daarna om de andere werken ook te begrijpen die helemaal niets met de Molukse cultuur te maken hebben. Twee zalen verderop bijvoorbeeld zag ik een aantal prachtige haarkammen waarin ik dat gevoel ook herkende. En sommige werken begreep ik minder, maar dat is ook helemaal oké.

3. Molukse kunst mag gezien worden op het hoogste podium

Kunst kan op heel veel manieren waardevol zijn. Ook manieren die veel dieper zijn dan de maker er misschien mee bedoeld heeft. Voor mij en een paar andere Molukkers die ik in het Stedelijk Museum Amsterdam tegenkwam is de Salawaku ook een instemmend knikje richting alle Molukse makers op zolderkamertjes en op de Molukken. Van de lokale Molukse stichting tot aan landelijke ontwikkelingen: het gevoel dat overheerst is dat het Molukse verhaal wordt vergeten.

En door Salawaku krijgen we erkenning en herkenning van het Molukse verhaal op een podium die het verdient. Zonder te overdrijven, het werkt verlossend om ‘ons’ werk te zien op zo’n groot podium.

4. Spreek af met anderen (via social media)

Meestal ga ik met mijn kinderen naar het museum. Kinderen kijken anders naar kunst en stellen vragen die bij mij weer wat triggeren. Dit weekend ging ik helemaal alleen naar het Stedelijk Museum. Maar anno 2023 zijn we via social media allemaal met elkaar verbonden en ook (elkaars) volgers op bijvoorbeeld Instagram. We weten daardoor al meer van elkaars (professionele) achtergrond, vóórdat we daadwerkelijk kennismaken. Dit leidde tijdens mijn bezoek in mum van tijd tot waardevolle gesprekken. Ik ben per saldo 3 uurtjes in het museum geweest, maar ik ben wel een ervaring rijker.

5. Kijk eens hoe andere mensen naar een werk kijken

Ik heb geen idee hoelang ik of iemand anders gemiddeld naar een kunstwerk kijkt. Waarschijnlijk 20 seconden, maar niet gek veel langer. Ik heb ruim 1,5 uur in het ‘huis’ van de Salawaku doorgebracht, maar geen enkel moment raakte ik verveeld. Vanwege de visie van de maker en gesprekken die ontstonden. Maar er gebeurde nog iets. Ik begon mensen te observeren die naar kunst keken. Ik zag een jongen naar de Salawaku lopen. Kin omhoog, borst vooruit en zijn hand uitgestrekt naar de Salawaku. Met zijn palm maakt hij een vuist. Voor even waande deze oer-Hollandse jongen zich een krijger. Dat moment neemt niemand hem af.

Hatutamelen is kunstenaar en beoefenaar van (Molukse) houtsnijkunst. Volg hem en zijn ontwikkelingen via zijn Instagram.

De Salawaku van Hatutamelen maakt onderdeel uit van de lopende groepstentoonstelling When Things Are Beings. Deze tentoonstelling is nog tot en met 10 april 2023 te zien in het Stedelijk Museum in Amsterdam.

Hatutamelen is ook onderdeel van Awareness Moluccan Identity. Dit kunstenaarscollectief maakt hedendaagse kunst geïnspireerd door de traditionele Molukse natuur, muziek, kunst en wijsheden.