Premier Rutte schrijft in een brief dat de opvang van Indische én Molukse Nederlanders na 1949 ‘minder kil en bureaucratisch’ had moeten zijn. Het kabinet biedt ‘nadrukkelijk excuses’ aan door de Indische en de Molukse gemeenschap op een grote hoop te gooien. Het kabinet blijft vaag wat dit excuses precies inhoudt en waar het kabinet precies naartoe wilt.

Excuses voor de Indische én Molukse gemeenschap

Het kabinet biedt ‘nadrukkelijk excuses’ aan de Indische én de Molukse gemeenschap gezamenlijk aan. Volgens het kabinet had de opvang in Nederland ‘minder kil en bureaucratisch kunnen en moeten verlopen’. Dat schrijft het kabinet in zijn tweede reactie op het grote NIOD-rapport dat in februari dit jaar verscheen.

Van extreem vaag naar vaag

In een eerste reactie bood premier Mark Rutte ‘een ieder die door dat optreden is geraakt’ zijn excuses aan. Daar begrepen hoogleraren, veteranen, de Indische gemeenschap en Molukkers destijds weinig van. Met deze tweede reactie sorteert het kabinet voor op een gezamenlijk excuses en dan uitsluitend voor de opvang in Nederland.

Opvang van Molukkers in Nederland

In de tussentijd heeft het kabinet dit jaar twee keer op persoonlijke titel dialogen gehouden met een aantal Molukkers. Na de eerdere kritiek onderstreept Rutte nu dat excuses ook bestemd zijn voor de Indische en Molukse gemeenschap ‘die noodgedwongen na 1949 naar Nederland uitweek.’ Daarmee wordt gesuggereerd dat er in die gesprekken uitsluitend is gesproken over de opvang van Molukkers in Nederland.

Gezamenlijk excuses opvallend, veel onduidelijk

Het voorsorteren op een gezamenlijk excuses is opvallend, omdat de Indische en Molukse gemeenschap erg van elkaar verschillen. Zo zijn de Molukkers in andere kampen opgevangen dan de Indische gemeenschap en in een andere periode naar Nederland gebracht. Molukkers maakte ook onderdeel uit van een andere sociale klasse ten opzichte van de Indische gemeenschap. Bovendien was het nooit de bedoeling om de Molukkers naar Nederland te halen. Molukkers wilden zelf ook terug naar de Molukken, al dan niet om te vechten voor een vrije Molukse staat, de RMS.

Kritiek vanuit Molukse hoek

Nederland heeft eeuwenlang de lasten gewild als het gaat om de Molukken, maar erkennen welke doorwerking dat heeft lijkt voor het kabinet nog een brug te ver. Vanuit de Molukse gemeenschap is er enige tijd kritiek dat er te weinig dekolonisatieonderzoek is gedaan naar de Molukse rol, terwijl dat wel onder de onderzochte periode van het NIOD-rapport zou horen. Zo zou er eerst duidelijkheid moeten zijn over de rol van Nederland in het dekolonisatieproces en over welke periode er excuses gemaakt moet worden.

Het is ook onduidelijk wat het kabinet precies bedoeld met Indische gemeenschap, omdat ook de Europeaan die in voormalig Nederlands-Indië woonde en werkte daar onderdeel van uitmaakt.