Een week geleden is via sociale media een enquête uitgezet over het beheersen en spreken van het algemeen Moluks-Maleis (Bahasa Melayu Maluku) onder Molukkers in Nederland. We stelden 7 vragen aan initiatiefnemer Jamie Schaduw over de enquête en waarom de eigen taal zo belangrijk is voor je identiteit en cultuur.

Jamie, wat betekent taal precies voor jou?

‘Taal heeft mij altijd al bezighouden. Toen ik in 2007 voor het eerst op Maluku was, werd ik met een enorme taalbarrière geconfronteerd. Ik sprak het zeer gebrekkig. Mijn Molukse identiteit is voor mij gevoelsmatig altijd gelijk geweest aan mijn Nederlands-Westerse identiteit. Daarom besloot ik dit daadwerkelijk gelijk te gaan trekken. Ik wilde alles kunnen begrijpen en zeggen in de voertaal van mijn vader, familie en grootouders.’

En is dat leerproces nu helemaal af?

‘Nee, die ontwikkeling duurt voort tot op de dag van vandaag. Je leert elke keer wel weer iets nieuws, net zoals in het Engels of Nederlands. Ik kan mij inmiddels behoorlijk goed uitdrukken in het Bahasa Melayu Maluku/Ambon, maar ook het Bahasa Indonesia. Die laatste is een gewoon een moderne vorm van het zogeheten Hoog-Maleis. Je kunt je dan ook formeel wat beter uitdrukken.

Waarom is het belangrijk om de eigen taal door te geven?

‘Het is onlosmakelijk verbonden met de Molukse cultuur. Wil je dichterbij je Molukse identiteit komen, dan kun je niet om de taal heen. Ik heb het dan in eerste instantie over het algemeen Moluks-Maleis dat het meest wordt gesproken op de Molukken. Ik vind het belangrijk dat we hier als gemeenschap in investeren.’

Wat is het gevaar als we daarin niet investeren?

‘Zonder een goede beheersing van de taal die vandaag nog wordt gesproken op Maluku, missen we een noodzakelijk cultureel referentiekader. Als diaspora zit de kern van onze diverse Molukse identiteit daar, niet hier in Nederland. We zullen dus echt met onze families en vrienden op Maluku moeten blijven communiceren in een gemeenschappelijke taal met haar eigen culturele referenties.’

Waarom kom je precies nu met deze enquete?

‘De taalbarrière valt mij bij anderen in de laatste jaren steeds vaker op. We doen als gemeenschap veel voor Maluku en in het belang van Maluku, maar vaak ontbreekt regelmatig goed contact en een divers netwerk op Maluku zelf. Dit heeft denk ik alles te maken met een taalbarrière. Dat wil ik onderzoeken.’

Je zet je ook in voor Stichting Kariu, merk je daar ook dat taal samenwerking met de negeri kan bevorderen?

‘In mijn werk als secretaris van Stichting Kariu, is dit niet anders. Ik maak vooral zelf de vertaalslag met ons netwerk daar. Dit is niet ideaal, want ik kan ook weleens iets verkeerd vertalen. Ben je met meerderen, dan kun je controleren of jouw interpretatie overeenkomt met die van een ander. Als het gaat om gevoelige kwesties zoals de casus van Kariu, dan is juiste informatie en correcte communicatie gewoon ontzettend belangrijk. De hele gemeenschap leest namelijk mee en baseren hun uitspraken en meningen deels op jouw interpretatie.’

Door je werk voor Kariu ben je wakkergeschud?

‘Zo voelt het wel. En ik merk dat er landelijk behoefte is om hier iets mee te gaan doen.’

Hoe ziet de toekomst eruit?

‘Mensen moeten eerst de enquête invullen. Maar ik ben er absoluut van overtuigd dat taal weer een prioriteit kan worden binnen de Molukse gemeenschap in Nederland. Als ik om mij heen kijk en zie hoeveel Moluks talent er is, inspireert dat mij. Als wij ons ergens in vastbijten, dan laten we moeilijk los. Dat zie je overal terug. Als we diezelfde energie steken in Moluks cultureel erfgoed en in dit geval taal, dan geloof ik dat wij weer Moluks-Maleis of één van de vele dialecten met elkaar kunnen spreken.’

Je kunt Jamie’s project volgen op Instagram en op TikTok. De enquête is nog een paar dagen in te vullen, dus vul het snel in. De doelgroep van de enquête zijn tweede, derde, vierde en opvolgende generatie Molukkers in Nederland. Iedereen mag dus deelnemen.

Ook op Maluku is momenteel een beweging gaande die jongeren en studenten aanmoedigt om zonder schaamtegevoel de eigen tongval te blijven spreken en gebruiken in informele, maar ook formele situaties.