Waar werden de Molukkers in 1951 tijdelijk gehuisvest?
Molukse kamp Lunetten in Vught, voormalig concentratiekamp Vught, laatste barakkenkamp Zuid Molukkers. Fotograaf: Rob Bogaerts (Nationaal Archief)
De Molukkers werden in 1951 na aankomst in Nederland op verschillende locaties gehuisvest. Deze locaties werden ook wel woonoorden en soms barakkenkamp genoemd. In totaal waren er circa 90 woonoorden, vaak ver weg van de bewoonde wereld. De grootste woonoorden waren Lunetten bij Vught (2.200 mensen) en Schattenberg bij Westerbork (2.100 mensen). Het idee was om de Molukkers tijdelijk te huisvesten, van integratie was daarom bewust geen sprake. De Nederlandse overheid besloot omstreeks 1960 de woonoorden te sluiten en de Molukkers te laten verhuizen naar woonwijken. Door onenigheid onderling verhuisden Molukkers soms al eerder.
Kloosters, concentratiekampen, kazernes en alles wat voorhanden was
De Molukkers werden in 1951 na aankomst in Nederland op verschillende locaties opgevangen gehuisvest. Het ging om kloosters, voormalig concentratiekampen, kazernes, vervallen villa’s en leegstaande arbeiderskampen. Eigenlijk allerlei gebouwen die voorhanden waren. Deze locaties werden ook wel woonoorden en soms barakkenkamp genoemd.
90 woonoorden, ver van de bewoonde wereld
In totaal waren er circa 90 woonoorden, vaak ver weg van de bewoonde wereld. Deze locaties stonden aan de rand van een gemeenten en soms nog verder afgelegen. Het waren ook vaak gebouwen die niet geschikt waren voor permanente huisvesting. De Nederlandse regering heeft in de jaren ‘50 bewust gekozen om Molukkers te isoleren van de Nederlandse samenleving. Immers ging men er toen nog steeds van uit dat deze groep alsnog terug zou keren naar Indonesië.
Vught en Westerbork
De verschillen in omvang van de woonoorden waren groot. De kleinste woonoorden telden slechts tientallen mensen. De grootste woonoorden waren Lunetten bij Vught (2.200 mensen) en Schattenberg bij Westerbork (2.100 mensen).
Lees ook:
Schattenberg lag afgelegen en ver van de Nederlandse bevolking, waardoor de bewoners in staat waren een soort eigen tangsi of negeri in Nederland te vormen. Eigenlijk een eigen dorpje. Mede vanwege de omvang beschikte dit woonoord over een eigen ziekenhuis, postkantoor, politiepost, kerk, scholen, kantine, winkels en een schouwburg.
Diversiteit onder Molukkers
Tussen de Molukkers onderling bestonden ook verschillen. Bijvoorbeeld allerlei verschillende eilanden en verschillende religies. De meerderheid van de Molukkers in Nederland was protestant en kwam van de Zuid-Molukken. Een kleiner deel van de Molukkers was afkomstig van de Kei-eilanden in Zuidoost-Molukken. Een deel van die groep was rooms-katholiek. Daarnaast was er een kleine groep islamitische Molukkers.
Iedere groep een eigen woonoord
De diversiteit onder de Molukkers in Nederland leidt al snel tot onenigheid, onderlinge spanningen en uiteindelijk gedwongen verhuizingen. Bekende voorbeelden zijn:
de Molukkers afkomstig van de Kei-eilanden die naar het kamp Pietersberg (gemeente Hooghalen) verhuizen
de islamitische Molukkers die naar kamp Wyldemerck in het Friese Balk verhuizen
Politieke verschillen
In deze periode ontstaan ook verschillende politieke organisaties. De BPRMS (Badan Perwakilan Rakjat Maluku Selatan), de CRAMS en de KRPPT (Kepentingan Rakjat Pulau-Pulau Terselatan, de partij van de Molukkers van de Kei-eilanden) worden het grootst. Ook vanwege deze reden verhuizen mensen in de loop der tijd naar een ander woonoord.
Sluiting woonoorden
De Nederlandse overheid besloot omstreeks 1960 de woonoorden te sluiten en de Molukkers te laten verhuizen naar woonwijken. In sommige woonoorden duurde het toch nog jaren voordat dit gebeurde. Zoals bijvoorbeeld in Schattenberg en in Vaassen.